چهارمين کنگره عليه مجازات اعدام توسط ECPM (فرانسه) در روزهای 24، 25 و 26 فوريه در سالن کنفرانسهای بين المللی در شهر ژنو برگزار شد. اين کنگره با کمک، همياری و همکاری حد اقل 50 انجمن و گروه مدافع حقوق بشر مانندKUONI� Laface, MVFHR، Amnesty international و همچنين روزنامه های مهمی مانند Le Temps سازماندهی شده بود.
بيش از 100 سخنران از شخصيتهای سياسي، حقوقی از کشورهای مختلف جهان مانند( ايران، چين، ژاپن، لبنان، مکزيک، آمريکا، انگليس، فرانسه، سنگال، بورکينو فاسو، اوگاندا، تايوان، اندونزي، هند، بلژيک، پرتوريکو، مونگولي،مراکش، تونس، عراق، وووو) در اين کنگره شرکت داشتند.
در سالن محل کنگره، انجمنها و گروهائی که برای لغو مجازات اعدام و حقوق بشر تلاش و فعاليت ميکنند با برپائی ميز (کتاب، پوستر، تراکت، جمع اوری امضاء و ساير ابتکارات ديگر) سهم مهمی در اطلاع رسانی و ارتباطات جديد داشتند. ميز Amnesty International مثل هميشه توجه بسياری از شرکت کنندگان را بخود جلب کرده بود.
فعالين سازمان مجاهدين (بدون استفاده از اين عنوان) تحت نام " حقوق بشر" ميز نسبتا بزرگی همراه با عکسهائی از کشته شدگان سالهای گذشته، اعدام های خيابانی و بالای جرثقيل و کشته شدگان اخير (ندا) را بشکل پوسترهای کوچک و بزرگ ارائه داده بودند. گردانندگان اين ميز چندين مصاحبه تلوزيونی با تلوزيونهای اروپائی داشتند.
روز اول کنگره 24 فوريه
روز اول، با کمی تاخير، حدود ساعت 9 :30 در سالن حقوق بشر و تمدنهای سازمان ملل بازگشائی شد. در ابتدا مدير سازمان ملل در ژنو در مورد مجازات اعدام صحبت کرد و سپس Chenuil �Hazan مدير ECPM ضمن تشکر و خوش امد گوئی به حاضرين و با تشکز از تمام کسانی که دواطلبانه در برگزاری اين کنگره تلاش کردند به موضوع مجازات اعدام بعنوان نقص صريح حقوق بشر و غير انسانی بودن آن پرداخت. او به مورد چين و ايران مخصوصا اعدام کودکان و مخالفين سياسی در ايران اشاره کرد. او از دانشجوی مبارز پلی تکنيک "يوسف رشيدی" که هم اکنون در زندان است و به اعدام محکوم شده است اشاره مشخص داشت.
خانم Bruderer يکی از اعضاء هيئت کنفدراسيون سوئيس پيامی در مورد حقوق بشر و اينکه مجازات اعدام متعلق به دوران گذشته است و هيچ ارتباطی با جامعه امروز بشری ندارد، به اين موضوع پرداخت که مجازات اعدام در شهر ژنو در سال 1862 لغو شده است. و کنفدراسيون سوئيس لغو مجازات اعدام را در سال 1930 در قانون اساسی خود ثبت کرده است. پس از او شخصيت های ديگر حقوقی و سياسی هر يک در مورد ضرورت لغو مجازات اعدام بعنوان مجازاتی غير انسانی صحبت کردند. ولی از همه مهمتر بحث وزير سابق دادگستری و مدافع هميشگی لغو مجازات اعدام فرانسه اقای Robert Badinter بود. او در مورد اين که مجازات اعدام وسيله ای است در دست دولتها، حکومتها و ديکتاتورها برای ايجاد ترس و وحشت حرف زد. او به مورد ايران و اعدام مخالفين سياسی اشاره داشت.
او روی اين موضوع که ما بايد از زندگی انسانها، حرمت انسانی و ارزش زندگی انسانها دفاع کنيم و نه از مرگ تاکيد کرد. او گفت: همه ما با هم، بايد عليه اين مجازات که هيچ ربطی به انسانيت ندارد در سراسر جهان حرکت کنيم. او همچنين در مورد اين موضوع که هنوز 48 کشور جهان قرار داد جهانی لغو مجازات اعدام را امضاء نکرده اند و در مورد قرار داد 1966 که ممنوعيت باز گشت به مجازات اعدام را مطرح ميکند توضيحاتی داد.
سخنرانی او با کف زدنهای طولانی حاضرين پايان يافت.
يکی ديگر از سخنرانان باز گشائی اين کنگره، اقای Ahoueke از بنی (افريقائی) بود او بر اين موضوع که در دمکراسی مدرن امروز قوانين حقوقی هم بايد تغير کنند تاکيد کرد و ياد آور شد که از سال 1989 در بنی و بسياری ديگر از کشورهای آفريقائی مجازات اعدام عملا در مورد کودکان و زنان باردار لغو شده است و اميد وار است که در آينده لغو اعدام بطور قانونی در کشورش تثبيت شود صحبت خود را پايان داد.
در پايان اقای Zapatero نخست وزير اسپانيا و رئيس دوره ای اتحاد اروپا خواستار لغو بدون قيد و شرط اعدام در سراسر جهان شد. او هم به غير انسانی بودن و بربريت چنين مجازاتی بارها در صحبت خود اشاره کرد و از همه حاضرين خواست که در اين جهت حرکت کنند. در ضمن او دعوت کرد که پنجمين کنگره در اسپانيا برگزار شود.
پس از اتمام سخنرانی ها در سازمان ملل، بقيه برنامه در محل کنفرانسهای ژنو، و در سالن های متعدد در مورد موضوع های مختلف زير ادامه پيدا کرد.
برنامه های بين المللی و محلی برای لغو مجازات اعدام
تبعيضهای ملي، نژادی و اجتماعی در بکار گيری مجازات اعدام
حمايت از گروه های آسيب پذير (کودکان و بيماران روانی)
دلائل برای قانع کردن لغو مجازات اعدام
تنظيم استراتژی برای لغو اعدام
تئاتر آخرين روز يک محکوم به مرگ بر اساس نوشته ويکتور هوگو ( در سالن تئاتر شهر)
در قسمت مربوط به (حمايت از کودکان و بيماران روانی) خانم نازنين افشين جم مدير (Stop Child Execution)که از کانادا دعوت شده بودند در مورد اعدام کودکان در ايران با ارائه آمار و موارد مشخص صحبت کردند. در بين تمام کشورهائی که هنوز اعدام اجراء ميشود ايران بالا ترين امار مربوط به اعدام کودکان را دارد. صحبتهای اين فعال جوان ناراحتی و نگرانی همه حاضرين در جلسه را بر انگيخته بود. او از همه فعالين و مجامع حقوق بين المللی در مورد توقف اعدام کودکان در ايران کمک خواست.
در روز 25 فوريه بحث مذاهب و مجازات مرگ، موانع و اهرمها برای لغو اين مجازات بيشترين شرکت کننده را داشت.
در اين جلسه Jonas Joson نماينده کليسای کاتوليک از سوئد آمده بود که در مورد رضايت خداوند برای حفظ زندگی داد سخن داد و اينکه خداوند ما را به زندگی و فعاليت دعودت کرده است. در ادامه خانمی که حجاب اسلامی داشت بنام Mulia از اندونزی در مورد يکتائی خدا و توحيد حرف زد و اينکه اين خداوند است که ميتواند تصميم گيرنده ارزشهای انسانی باشد.او گفت که قران 5 ابژکتيو دارد که دو تا از انها حفظ زندگی و آزادی است. ولی بايد قانون و منشور مدينه را حفظ کرد. جالب است که او گفت که اسلام هيچ سازگاری با مجازات اعدام ندارد ولی مجرم بايد تنبيه شود
در پاسخ يکی از شرکت کنندگان که گفت :قران و اسلام با آزادی مغايرت دارد و ما اين را در ايران و عربستان سعودی ميبينيم، گفت در اندونزی ما اسلام تعديل شده و ملايم داريم که با اسلام ايران و يا عربستان فرق ميکند.
در انتها از نماينده کليمی ها اقای Guedj خاخام قديمی ژنو، هم مانند دو نفر قبلی به اين که دين يهود، دين عشق و عدالت است سخن فرسائی کرد. او گفت که برای مجازات قوانين سختی در تورات وجود دارد از جمله اينکه 2 نفر بايد جرم را ديده باشند و شهادت دهند، بعد هم، حتما متهم بايد به جرم خود اعتراف کند، در غير اين صورت کسی را نميتوان به مرگ محکوم کرد. او در مورد سئوال يک نفر که راجع به کلونی سازي، جنگ و کشتن فلسطينی ها سئوال کرد گفت: که اين يهوديت نيست که چنين کاری را ميکند، بايد دولت اسرائيل را از مذهب ما جدا کنيد. من خودم موافق دولت مستقل فلسطينی هستم و اطمينان داشته باشيد که بسياری ديگر از مذهبی های يهودی هم با من هم عقيده هستند.
25 فوريه ساعت 14 سخنرانان ايران، ژاپن چين و آمريکا در مورد اعدام و لغو آن نظرات خود را مطرح کردند.
خانم شيرين عبادی بعنوان برنده جايزه صلح سال 2003 اولين سخنران بود. او گفت که ايران بعد از چين دومين کشوری است که مجازات اعدام در آن رايج است ولی در مقايسه با جمعيت بايد گفت که ايران جزء اولين ها محسوب ميشود. او چنين ادامه داد که حتی برای جرمهای کوچک مثل مصرف الکل هم مردم را اعدام ميکنند. و مجازات اعدام در ايران موضوعی است قانونی. ولی دولت از روشهای ديگر اعدام.مثل پرتاب کردن از بلندی و يا سنگسار هم استفاده ميکند. در مورد سنگسار سنگها نبايد نه خيلی بزرگ و نه خيلی کوچک باشند. در ايران اعدام های سياسی وجود دارند. بعد از انتخابات جديد 4 نفر مخالف به اعدام محکوم شدند. همچنين در ايران اعدام کودکان هم وجود دارد. بعد از عربستان ايران دومين کشوری است که کودکان را اعدام ميکند. دختران بعد از 9 سال و پسران پس از 15 سال بزرگسال محسوب ميشوند و در مورد انها مجازات اعدام اجراء ميشود.
سپس او چنين ادامه داد، در ايران در سال 1986 تعداد 3000 نفر زندانی سياسی را اعدام کردند. او با اين موضوع که فرهنگ ايرانی با خشونت مخالف است به زندانی کردن اقای عمادالدين باغی اشاره کرد. در انتها او به مبارزه عليه اعدام کودکان و اينکه اين اعدام با اسلام مغايرت دارد پرداخت و به اينکه آقای مصطفائی که وکالت کودکان را بعهده دارد و به او اجازه ندادند از کشور خارج شود و در اين کنگره شرکت داشته باشد پرداخت. در انتها او تنها به اين نکته اشاره کرد که راه مبارزه با اعدام دمکراسی است.
نظر من: سخنرانی خانم عبادی نه تنها محتوا مشخصی نداشت بلکه پراکنده هم بود. به نظر ميامد عليرقم اينکه از رو ميخواند ولی متمرکز نبود. در ضمن پيشنهاد دمکراسی خود را بدون هيچ توضيحی تنها در يک جمله مطرح کرد
دومين سخنران هم خانم مينا احدی از ايران بود.
خانم مينا اخدی از فعاليت خود بر عليه رژيم شاه در 15 سالگی شروع کرد و اينکه بعدها در رژيم جمهوری اسلامی همسر او اقای اسماعيل يگانه دولت اعدام شد و خود او هم غيابا به مرگ محکوم شد. ولی خوشبختانه توانست از کشور خارج شود. به هيمن دليل رنج و درد کسانی که عزيزی در زندان دارند، بخصوص انهائی که به اعدام محکوم شده اند را خوب درک ميکند. او گفت که در سال 2001 کميته بين المللی عليه سنگسار و در سال 2004 کميته عليه اعدام را سازماندهی کرده است او به اين اشاره کرد که اعدام مسئله همه جامعه ما است. نبايد فراموش کرد که اعدام قتل عمد و دولتی است. اعدام وسيله ای است برای ترساندن مردم. و باز ابزاری است برای دفاع از حکومت و موجوديت آن.
او گفت که خوشبختانه در اين سالهای اخير در جامعه ما رنسانس فکری عميقی بوجود امده. مردم عادی هم به فراخوانهای عليه اعدام پاسخ مثبت ميدهند. ولی يک جنبه ديگر کار ما بايد بين المللی باشد، با اتحاديه اروپا و در سطح نهاد های رسمی و بين المللی.
سپس از اعدام کودکان حرف زد و اينکه تعدادی از خانوادههای محکومين با او در تماس هستند و از او ميخواهند که به آنها کمک شود. مينا به اين موضع اشاره کرد که اگر اين کودکان به هر دليلی در يک درگيری مرتکب قتلی شده اند ولی دولت قاتل اصلی است که در کمال خونسردی انها را اعدام ميکند.
همه مردم جهان ميدانند که حئود 8 ماه است که ميليونها جوان به خيابان امده اند و فرياد ما حکومت اسلامی را نميخواهيم سر داده اند.در مجموع به نظر ميايد که در ايران يک انقلاب عليه اعدام، سنگسار،آپارتايد جنسي، زن ستيزی اسلامی در جريان است. دولتهای غربی و اتحاديه اروپا بايد اين جنبش را ببينند و به سياست ديالوگ و مماشات با دولت جمهوری اسلامی خاتمه دهند. بايد از فشارهای ديپلماتيک استفاده کنند و سفارتخانه های خود را در ايران ببندند. و سران جنايت کار انرا به اتهام جنايت عليه بشريت تحت تعقيب قرار دهند. بايد کمک کرد مبارزه مردم عليه اين رژيم به نتيجه برسد.
مينا در انتها چنين اضافه کرد که من اين قطعنامه را در مورد ايران پيشنهاد ميکنم
1/ لغو فوری همه اعدامها در ايران، اعدام فعالين سياسی و کودکان
2/ لغو فوری قوانين مذهب اسلام، قصاص و سنگسار
3/ جدائی مذهب از دولت و اموزش و پرورش
4/ دستگيری و محاکمه قاتلين و سران جمهوری اسلامی
بحث مينا مورد تشويق حاضزين قرار گرفت.
روز 26 فوريه و بيانيه نهائی کنگره
در ابتدا برای بار دوم از خانم شيرين عبادی دعوت شد تا بحث رسمی خود را در مورد مبارزه با مجازات اعدام ارائه دهند.
اين بار خانم عبادی مطرح کردند که در ايران اعدام يک وسيله سياسی است و تا حالا 140 کشور مجازات اعدام را لغو کرده اند و اميدوارم و آرزو ميکنم که کشورهای ديگر هم اين کار را انجام دهند.
ايران و عربستان سعودی کودکان را به نام اسلام اعدام ميکنند.ولی ما ميبينيم که در چين و امريکا که اسلامی نيستند اعدام وجود دارد. برای لغو اين مجازات جدائی دين از دولت لازم است ولی کافی نيست. برای اين موضوع بايد مردم را آگاه کرد. با اعدام کودکان نميتوان جرائم را کاهش داد و امنيت را ايجاد کرد. در اين ميان ONGها نقش مهمی دارندو همچنين مطبوعات و رسانه های جمعی. آزادی عقيده چيز تابگونه ای نيست . دولت بايد به مردم گوش بدهد.200 سال پيش برده داری پايان يافت يک روزی هم بايد مجازات اعدام لغو شود.
نظر من: با اينکه خانم عبادی وکيل هستند و بايد قاعدتا قدرت بيان، استدلال و تمرکز خوبی داشته باشتد ولی متاسفانه هيچکدام را نداشتند. بحثهای روز قبل و اين بار پراکنده بود. از اين شاخه به ان شاخه ميپريدند. نحوه ارائه و بيان بسيار ضعيفی داشتند. با اينکه لااقل 7 سال است که جايزه صلح را گرفتند و در کشورهای مختلف و مجامع گوناگون دعوت شده اند اساسا قادر به ارائه يک بحث حقوقی از زاويه حقوق بشر و متمرکز هم نيستند. تشويق جمعيت و برخوردها هم همين موضوع را ثابت ميکرد.
بر عکس ايشان اقای Robert badinter وزير سابق داگستری فرانسه و مدافع لغو اعدام، بحث خود را چنين شروع کرد. با اين که 138 کشور جهان اين مجازات غير انسانی را لغو کرده اند ولی راه درازی در پيش داريم. قرارداد Room در مورد لغو مجازات غير انسانی اعدام يک موضوع اخلاقی و فلاسفی نيست بلکه يک وظيفه است که بايد به ما برای بستن و پايان دادن به اين بربريت کمک کند. مبارزه عليه مجازات اعدام يک وظيفه اجباری است که بايد از تمام امکانات موجود برای پايان دادن به ان استفاده شود. بسيج عمومی برای مبارزه با اعدام به عنوان يک وسيله در دست تعدادی از دولتها يک خواست و اقتضا جامعه بشری است. زندگی بيش از انکه ما فکر ميکنم ارزش دارد و نبايد به راحتی انرا از کسی گرفت. هيچ کس و هيچ قانونی نبايد زندگی را از هيچ فردی حتی جنايتکاران بگيرد. راه های تنبيه بسيارند و مرگ وحشيانه ترين شيوه موجود است.
سحنان او مانند روز اول با تشويق طولانی حاضرين که از جای خود بر خاستند بودند اتمام يافت.
در مجموع بارها و بارها نام جمهوری اسلامی بعنوان ناقض حقوق بشر و کشوری که اعدام زندانيان سياسی و کودکان در ان رايج است مطرح شد. ايران و چين دو کشوری بودند که بيش از همه کشورها مورد حمله حقوقدانان و شخصيت های سياسی قرار گرفتند.
Eftekhari_marjan@yahoo.com